آداب مهرنویسی در دوره اسلامی (از ایلخانان تا پایان قاجاریه)
thesis
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری
- author محمدصادق میرزاابوالقاسمی
- adviser محمود طاووسی حسنعلی پورمند
- publication year 1392
abstract
«مُهرنویسی» واژه ای در تعریف ضابطه های ساختاری ظواهر مهرهاست که در این رساله به تعیین الگوهای قراردادی در ساخت و پرداخت مهرهای اسلامی می انجامد و آداب مهرنویسی به جمله عناصر و قواعد موثر در تشکیل این ضابطه ها گفته می شود. ظاهراً از ابتدای سده هشتم هجری با اصلاح نظام دیوانی و اسنادی دستگاه ایلخانی، قواعدی نیز برای تشکیل و تحریر مهرهای اسلامی در نظر گرفته شده است. این قواعد که بر پایه هویت حقیقی و حقوقی اشخاص و سلسله مراتب دستگاه حکومتی و دیوانی استوار بوده، با فرهنگ عامه در سجع گزینی، با اصول خوشنویسی در ترکیب، و با معیارهای فنی ساخت مهرها درآمیخته است و تابع الگوهایی ویژه شده است. الگوهایی که نهایتاً به شکل گیری قواعد مبنا در آداب مهرنویسی اسلامی انجامیده است. اهم این قواعد شامل سه اصل ترکیب بر مبنای مدّات، ترکیب بر مبنای دوایر حروفی، و ترکیب بر مبنای تلفیق مدّات و دوایر حروفی بوده است. در واقع قواعدی که برای تسهیل اعتبارسنجی مهرها از دیوان خانه ها در نظر تبیین می شد، در عمل وجهی دوگانه یافته و نتیجه آن ظاهراً شبیه شدن بیش از پیش مهرها به یکدیگر بوده است. با این حساب پدیده جزئی و کلی الگوهای ثابت، جلوه زیباشناسانه مهرهای متاخر اسلامی را از خوشنویسی به مهرنویسی تقلیل داده است؛ چون شامل تکرار و تقلید چند فرم مبنا در ترکیب مهرهای متعدد شده است.
similar resources
تاریخچه‌ی تغییر الگوی مصرف مواد در ایران؛ بخش دوم: از آغاز ایلخانان تا پایان صفویان
ایران به دلیل قدمت دیرینه‌ی خود، تاریخی منحصر به فرد دارد که در طول آن همه‌گونه تجربیات تاریخی از پیروزی و شکست گرفته تا انقلاب و اصلاحات اجتماعی به چشم می‌خورد. اگر چه دلایل این فراز و فرودهای تاریخی، به تفصیل توسط مورخان مورد ارزیابی قرار گرفته، ولی کم‌تر کسی به نقش تغییرات الگوی سوء مصرف مواد و هم‌زمانی آن با وقایع تاریخی ایران پرداخته است.این مقاله بر آن است تا با بیان شرحی مختصر از ت...
full textنقش علمای مهاجر بحرینی در گسترش تشیع در ایران از صفویه تا پایان قاجاریه
This article has no abstract.
full textجایگاه کُردها در روابط ایران و عثمانی دوره قاجاریه (از معاهده ارزروم دوم تا پایان قاجاریه)
روابط، مناسبت¬ها و معادلات سیاسی و فرهنگی ایران و عثمانی در طول تاریخ حدود چهار قرن همجواری، دستخوش تغییرات و فراز و نشیب¬های مختلف و متفاوتی شده است. شکی نیست که عوامل و دلایل متفاوت و پیچیده¬ای در تحولات روابط این دو حکومت ایفای نقش کرده¬اند و تبیین جامع این روابط، بدون در نظر گرفتن مجموعه عوامل و دلایل، به دلیل تقلیل منابع عدیده تأثیرگذار و تعیین¬کننده، فاصله گرفتن از دقت¬ورزی در پژوهش تاریخ...
بررسی نقش و جایگاه ایل لشنی در تحوّلات ایالت فارس از اواخر صفویه تا پایان قاجاریه
لشنی، به عنوان یکی از ایلات کوچک فارس، دوران پرفراز و نشیبی را طی نموده است. از این ایل اولین بار در منابع اواخر دورة صفویه نام برده شده که در مبارزه علیه افغان‌ها شرکت نمودند. با قدرت‌گیری کریم‌خان زند و حضور وی در فارس، لشنی‌ها با وی متحد و جزئی از ایل زند شدند. در اوایل دورة قاجار بخشی از لشنی‌ها به دیگر مناطق تبعید و اکثر ایشان در قشقایی پناهنده شدند. در سال 1291ق، پس از جدایی از قشقایی‌ها،...
full textمطالعۀ جامعه‌شناختی نهاد ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران (از ایران باستان تا پایان قاجاریه)
نهاد ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران، نهادی ریشهدار بوده است. البته این نهاد در دوره‌های مختلف تاریخی شکل‌ها و کارکردهای مختلفی داشته است. اگرچه ازدواج موقت در میان مردم ایران هیچگاه مقبولیت عام پیدا نکرده است، اما این نهاد همچنان در جامعه ایران پابرجا مانده است. از اینرو، این مسئلۀ مطرح میشود که چرا ازدواج موقت در تاریخ اجتماعی ایران به وجود آمده و تداوم پیدا کرده است. در این مقاله، با ا...
full textMy Resources
document type: thesis
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023